गजानन सोमाणी • एडिटर इन चीफ अकोला दिव्य आँनलाईन : साधारणत: एका वर्षात जवळजवळ ८५ टक्के जोडप्यांच्या प्रयत्नांना यश येते आणि स्त्रीला दिवस राहतात.म्हणून एका वर्षाच्या प्रयत्नानंतर सुध्दा जर दिवस राहीले नाहीत तर वैद्यकीय तपासणी व सल्ल्याची गरज आहे. असे समजण्यास हरकत नाही. वंधत्वाची अनेक कारणे असू शकतात. मात्र त्याचं निदान करण्यासाठी स्त्री आणि पुरुष दोघांचीही तपासणी जरुरी आहे. दोघांच्या तपासणीनंतरच योग्य उपचार पद्धतीचा अवलंब करून मातृत्वाच्या दिशेने वाटचाल सुरू होते. मातृत्वासाठी असलेल्या उपचार पद्धतींत आययूआय उपचार एक प्रभावी आणि सुरक्षित पर्याय आहे. जो जोडप्यांना गर्भधारणेस मदत करू शकतो. असा विश्वास अकोला येथील ख्यातनाम लॅप्रोस्कोपी सर्जन आणि इन्फ्रेलिटी स्पेशालिस्ट वैद्यकीय तज्ज्ञ (Advance Laparoscopic Surgen and Infertility special ) डॉ. राहुल लाखे यांनी अकोला दिव्य सोबत बोलताना व्यक्त केला.
वंध्यत्वावर उपचार पद्धती आणि परिणाम, या विषयावर डॉ.लाखे यांच्या सोबत हितगुज करताना, अनेक महत्वाच्या गोष्टींवर त्यांनी प्रकाश टाकला. वंध्यत्वावर प्रभावी परिणाम करणा-या आययुआय उपचार पद्धतीची माहिती घेतली असता, आययुआय म्हणजे काय ? तेव्हा या प्रश्नाचे उत्तर देताना डॉ लाखे म्हणाले की IUI ची तीन अक्षरे म्हणजे I-Intra: इंट्रा म्हणजे आत, जसे शरीरात. U- Uterus: गर्भाशयाचा संदर्भ देते.I-Insemination: म्हणजे पुरुष शुक्राणूंचे स्त्री शरीरात हस्तांतरण. तर, सोप्या शब्दात IUI म्हणजे पुरुषाच्या शुक्राणूचे स्त्रीच्या गर्भाशयात हस्तांतरण होय. तर आययूआय उपचार हे प्रामुख्याने काही पुरुषांची शुक्राणू संख्या कमी असते, ज्यामुळे गर्भधारणा होण्यास अडचण येते. काही पुरुषांच्या शुक्राणूंचा आकार किंवा गती सामान्य नसते.पुरुषांना इरेक्टाइल डिसफंक्शन असल्यास गर्भधारणा करणे कठीण होऊ शकते.काही महिलांना नियमितपणे ओव्हुलेशन होत नाही.
महिलांच्या गर्भाशयाच्या बाहेर गर्भाशयाच्या अस्तराचे ऊतक वाढल्यास गर्भधारणेस अडचण येते. कधी कधी डॉक्टर वंध्यत्वाचे कारण शोधू शकत नाहीत.अशा परिस्थिती आययूआय उपचार वापरले जाते. यासोबतच समलिंगी किंवा एलजीबीटी जोडपे असले तर आययूआयचा वापर गर्भधारणेसाठी केला जातो.एचआयव्ही पॉझिटिव्ह जोडप्याला या प्रक्रियेत संक्रमण होण्याचा धोका कमी होतो. अविवाहित महिलेच्या गर्भधारणेसाठी ही प्रक्रिया वापरली जाते. असे डॉ लाखे म्हणाले.
आययूआय उपचारामध्ये डॉक्टर स्त्रियांच्या गर्भाशयात थेट शुक्राणू टाकतात. प्रक्रिया सुरू करण्यापूर्वी, डॉक्टर मासिक पाळीचे नियमन करण्यासाठी औषधे देतात. हे औषधे ओव्हुलेशनची वेळ निश्चित करण्यास मदत करतात. महिलांना ओव्हुलेशन प्रेरित करण्यासाठी औषधे दिली जातात. यामुळे अंडाशयातून अंडी बाहेर पडतात. शुक्राणूंचे नमुने गोळा केले जातात आणि प्रयोगशाळेत विश्लेषण केले जातात. त्यानंतर, निरोगी शुक्राणू निवडले जातात. डॉक्टर अल्ट्रासाउंड आणि रक्त तपासण्या वापरून स्त्रीच्या ओव्हुलेशनचा कालावधी निश्चित करतात. ओव्हुलेशनच्या दरम्यान, डॉक्टर एक पातळ ट्यूब (कॅथेटर) वापरून स्त्रीच्या गर्भाशयात शुक्राणू घालतात. ही प्रक्रिया साधारणतः वेदनारहित असते. प्रक्रियेनंतर, स्त्रीला काही वेळ आराम करण्याचा सल्ला दिला जातो. काही तास विश्रांती घेतल्यानंतर ती घरी जाऊ शकते.
आययूआय उपचाराचे काही फायदे व आहेत, जसे कमी खर्चिक, कमी गुंतागुंत, आणि आययूआय अधिक नैसर्गिक प्रक्रिया आहे. कारण ओव्हुलेशन नैसर्गिकरित्या घडते. यासोबतच आययूआयचे यश दर कमी आहेत, विशेषतः जर इतर वैद्यकीय समस्या असतील. तसेच कधीकधी उपचारांनंतरही गर्भधारणा होत नाही आणि अधिक गुंतागुंतीच्या उपचारांची आवश्यकता असू शकते.आययूआय उपचारांनंतर गर्भधारणेची खात्री नसते. असे काही तोटे देखील असल्याचे डॉ लाखे यांनी स्पष्ट केले.
आययूआय उपचारासाठी महिलांचं निरोगी अंडाशय व अंडवाहिन्या स्पष्ट असणे तसेच गर्भाशय निरोगी आणि पुरुषांचे शुक्राणू निरोगी असणे आवश्यक आहे. विशेष म्हणजे आययूआय उपचारांचे प्रभावी परिणाम सुनिश्चित करण्यासाठी, उपचारानंतर रुग्णांनी आहारातील काही बदलांसह जीवनशैलीत बदल करणे आवश्यक आहे. हे बदल आययूआय नंतर यशस्वी गर्भधारणेची शक्यता वाढवू शकतात, असा विश्वास त्यांनी व्यक्त केला.
उपचारादरम्यान आणि नंतर तणावमुक्त राहणे महत्त्वाचे आहे. अत्यधिक तणावाचा संबंध अनेकदा खराब पुनरुत्पादक आरोग्याशी असतो. तणावमुक्त राहण्यासाठी, रुग्णांनी ध्यान, दीर्घ श्वासोच्छवासाचे व्यायाम किंवा आनंद आणि विश्रांती देणाऱ्या क्रियाकलापांमध्ये गुंतलेल्या विश्रांती तंत्रांचा सराव केला पाहिजे. याव्यतिरिक्त, प्रक्रिया आणि त्याचे परिणाम याबद्दल कोणतीही शंका प्रजनन तज्ञांना अगोदर सांगणे गरजेचे आहे. असे डॉ लाखे यांनी सांगितले.
आययूआय उपचारांनी लाखो जोडप्यांना गर्भधारणा करण्यास मदत केली आहे. जर तुम्ही आणि तुमचा जोडीदार गर्भधारणेसाठी प्रयत्न करत असाल आणि तुम्हाला अडचणी येत असतील तर डॉक्टरांचा सल्ला घ्या. आययूआय उपचार एक चांगला पर्याय असू शकतो. आययूआय उपचारांबद्दल अधिक माहिती हवी असल्यास, आपल्या डॉक्टरांशी संपर्क साधा. त्यांनी तुम्हाला योग्य मार्गदर्शन आणि मदत केली जाईल. आययूआय उपचारांमुळे तुमच्या जीवनात आनंद आणि समाधान येऊ शकते.असे आवाहन डॉ राहुल लाखे यांनी केले.
